Tỏi tía có tên khoa học là Allium sativum, là loại tỏi củ nhỏ, tép có màu vàng, rất nhiều dầu, vị cay và thơm. Tỏi tía là một đặc sản của Việt Nam mà không một giống tỏi nào trên thế giới có thể so sánh về chất lượng.
Tỏi tía là một gia vị quen thuộc và còn là một vị thuốc rất quý cho sức khỏe. Các công trình khoa học trên khắp thế giới đã chứng minh rõ rệt những tác dụng sau đây của tỏi đối với sức khỏe con người: ° Tỏi kích thích hô hấp mạnh, làm thông thoáng đường thở, tăng cường trao đổi khí ở phổi.
Dầu tỏi dùng lúc trước khi đi ngủ sẽ giúp có giấc ngủ sâu, hô hấp mạnh trong khi ngủ giúp thau rửa các khí cặn bã ở đáy phổi. ° Tỏi diệt vi rút mạnh và không bị kháng, nhất là vi rút cúm, vi rút gây viêm họng, ho dai dẳng. Trong các trường hợp ho, viêm phế quản, viêm phổi, suy hô hấp… dùng tỏi kết hợp với kháng sinh trị liệu thì nhanh khỏi hơn và hồi phục tốt hơn. ° Làm sạch mỡ trong gan, hạ mỡ máu, tăng cường lưu thông máu, ổn định huyết áp. Tỏi giảm béo bụng rõ rệt nhờ cơ chế giảm tổng hợp chất béo và tăng cường trao đổi chất, kích thích cơ thể sử dụng năng lượng dư thừa, làm hết chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, làm mạnh hệ tiêu hóa. ° Chống lão hóa cơ thể và chống ung thư.
Mặc dù tỏi tía rất tốt cho sức khỏe, nhưng đa số mọi người vẫn chưa biết cách dùng đúng loại “gia vị thuốc” này. Thói quen vẫn là dùng tỏi làm gia vị chiên, xào cùng với thức ăn. Điều này sẽ làm mất đi phần lớn hoạt chất quý của tỏi. Ăn tỏi tía sống cũng không hiệu quả vì chất Alliin chỉ có tác dụng khi được chuyển thành Allicin dưới tác dụng của men trong tép tỏi. Hơn nữa dùng tỏi sống mùi rất khó chịu và gây kích ứng dạ dày mạnh, dùng lâu gây giảm thị lực. Cách dùng hiệu quả là ngâm tỏi với rượu hoặc giấm, uống hàng ngày. Tuy vậy cách này không tiện dụng khi dùng và vẫn còn mùi khó chịu. Hiệu quả và cao cấp hơn nữa thì chiết lấy các thành phần sinh học có trong tép tỏi và đóng thành viên nang mềm. Tại Việt Nam, trong khuôn khổ đề tài cấp Nhà nước được thực hiện tại Viện
Công nghệ Thực phẩm Quốc gia về trích ly dầu tỏi tía, các nhà khoa học Việt Nam cũng đã thành công trong việc chiết xuất các hoạt chất này và làm ra viên dầu tỏi tía có tác dụng hiệu quả trong bệnh mỡ máu cao, gan nhiễm mỡ, huyết áp cao, cúm và ho dai dẳng, giảm béo bụng . Theo TS. Bùi Quang Thuật, Phó Viện trưởng Viện CNTP cho biết: Chỉ cần dùng 200-300mg dầu tỏi tía/ngày trong vòng 4 tháng thì sẽ làm sạch mỡ trong gan, huyết áp, mỡ máu được cải thiện rõ rệt. Cũng theo TS. Thuật thì nên uống dầu tỏi tía vào buổi tối trước khi đi ngủ để tránh được mùi vị khó chịu, hơn nữa lại giúp kích thích tiêu hóa mạnh và ngăn ngừa đau bụng do lạnh hiệu quả. Dầu tỏi tía uống trước khi đi ngủ còn giúp kích thích hô hấp khi ngủ, làm sạch phổi và ngăn ngừa cúm hiệu quả. Đến khi ngủ dậy thì cũng hết mùi hôi của tỏi. Cũng không nên dùng viên bột tỏi vì các thành phần quan trọng dễ bay hơi đã bị mất gần hết khi nghiền tỏi thành bột và dập viên.
